De sjöpping en ’t ontstaon van de
geméndje Ech.
Dees vizie op de sjöpping
van oos Ech is gesjreve door eine Pejjer jòng van
78 jaor, mit hert, verstandj en ein
groate verbeeldjingskrach.
Wie Oos Leven Hieër de
waereld aan ’t make woor, haw d’r ouch ein raamplan väör de geméndje Ech.
Ieës ging d’r nao Pej. Wie d’r zoog det zien sjöpping dao oet kòs greuje tot
minselik welzeen en minselike welvaart en wie d’r mit de ieëste Pejjer minse
kénnis gemaaktj haw, ging d’r äöver de
Slek nao Gebrook en zoa nao Ech en Berkelieër. Van dao oet nao Sint Joas en ´t
Hénge. Toen hae zoog det zien sjöpping äöveral gewaardeerdj waerdje, maakdje
hae zien werk aaf in Pötbrook, De Bos en Deelgaard.
Oppe Deelgaard wore ze
neet zoa gaw tevreje, want die wòlle ouch det moder Maria zich dao zoe vestige.
Mer de Hieër mòs zien moder ein bietje in de handj haoje. Hae leet zien weuning
oppe Deelgaard numme es Maria van de H.
Hoop en stuurdje d’r ouch nog get gepassioneerdje paters haer.
Oppe Bos deej d’r ´t zelfdje;
hae goof zien hoes dao ouch eine naam
mit Maria d’r in en stuurdje nao de Bos
eine houp Zösters. Zoa leet d’r zich op versjillendje plaatse ein weuning
boewe. In Pej gebäördje det door eine beroemdje architect, Pierre Cuypers. Om zien moder stil te haoje, moogdje ze hie
ouch mit häöre naam nao bònne.
Ech zelf, dao kooster neet
achterblieve. Hae leet ein sjoan kirkweuning boewe wo d’r eine Landricus
zétbaas van maakdje.
Op Sint Joas leet er zich
een hieël sjoan saort vakantieweuning boewe wo der hieël gruuets op woor en wo hae eine Judocus de
baas leet zeen.
Wie hae mit zien hoeser
klaor woor, bekeek d’r nog éns de hieël geméndje en vònj alles zoa sjoan! Noe ging d’r zòrge det in de geméndje allein
mer gooi, braaf, helwirkendje minse ginge wone.
In al zien tevrejenheid
haw d’r nog ein zòrg: zien moder, die leef Maria, wòl in de geméndje ouch äöveral
ein hoes of klein huuske. Ein klein, soms hieël
klein huuske langs de waeg wo häör beeldj meistens in prònkdje, haw ze
al gaw in de hieël gemendje. Zoa haef se
d’r noe in Berkelieër nog drie.
Toch woor ze nog neet
tevreje. Ze wòl gaer in ’t middelpuntj of väörop staon en woor aan ’t oetkieke
nao ein sjoan plek urges in de gemëndje. Mit behulp van eine herder mit zien
sjäöp vònj ze die plek oeteindelik op Sjaelberg. Dao kreegse ein prachtig wit
hoes, woo de minse van hieël Ech haer kòste òm aan Maria alles te vraoge esse
in noad of krankheid zote. De minse brandjen dao väöl kaese;de daekes van Ech zeen noe nog hieël gelökkig
mit de opbrengs van die kaese.
Maria stòng intösse sjoan
te prònke achter die kaese, mer ze deej zich ouch väöl meute bie häöre zoon òm
die minse allemaol zoa good mäögelijk te helpe. Ein good väörbeeldj daoväör ligtj bie graaf
vanne Holtstraot dae mit de hulp van Maria zien zeven dochters nog aan de
man gebrachtj kreeg en dao zoa dankbaar väör woor det ter vanaaf de Holtstraot zeven
klein kapelkes (voetvalle) leet boewe die de minse van Pej de waeg nao de
kapel weze. Maria vònj die kapelkes zoa sjoan
det ze die later ròndjòm häör kapel leet neer zitte wo ze noe nog väör Maria
staon te prònke!
Noe Maria tevreje gesteldj
woor, woor d’r toch nog neet van alle zörg aaf.
Dao leep in Ech nog eine
Rochus ròndj dae besméttelike zeekdjes kòs genaeze, mer dae mins woor al
tevreje mit ein paar klein huuskes, ònger angere in Ech oppe Wienstraot en in
Pej.
In Pej woondjen al gaw
väöl minse die väöl hawwe, mer ouch regelmaotig get kwiet wore. Om die dénger
trök te kriege vroge ze eine Antonius òm hulp. Dae hòlp hun zoa good det ze oet
dankbaarheid ein sjoan huuske väör ‘m boewdjen oppe Dörpstraot. Die kapel is nog
good ongerhaoje en es ter processie is in Pej, geitj die ‘m altied efkes gooien
daag zégge.
Oos Hieër haw ouch
gezörgdj det ter genòg hulptroepen bie zich haw; oppe Bos de Zösters, oppe
Deelgaard de paters en op Lilbosch de machtige Trappisten. In Ech zelf hadse den ouch ein Hoes mit
hieël braaf maedjes, de Carmelitessen, en nog eine groep zösters die zörgdje
det de minse lieërdje laeze en sjrieve, die numdjen zich nao de heilige Ursula,
de “Urselinen”. En verder koom in Ech
nog ein Kluuësterke; de zösters van det Kluuësterke verzörgdje aoj en kranke minse. ’t Woor de
väörluiper van ’t groat bejaardenhoes waat’r noe stuitj.
De minse in de ganse
geméndje ginge dök nao de weuningen van de Hieër òm ‘m te bezeuke en door al die gebäörtenisse woor ’t,
det welvaart nao geis en lief biej de minse oet gans Ech hieël groat waerdje. De geméndje straoldje zoaväöl goojjigheid oet
det zich de plaatse Zöstere en Nuujstadt bie Ech aansloote. Wie ‘t toch allemaol kan gaon, esse mer
gooigheid oetstraols.
Sef van Wegberg (ouch waal
Sef van Sjaak oette Brök)
PS Ich haop det ’t meiste van dit verhaol ouch
nog waor is…!
